فرش ایرانی نماد فرهنگ و هنر ایرانیان، از هر نوعی که باشد جزء جدا نشدنی از دکوراسیون خانه‌های ایرانی ست. این فرش‌ها به دو دسته فرش‌های ماشینی و فرش‌های دستباف تقسیم می‌شوند. فرش‌های ماشینی با اینکه نسبت به فرش‌های دستباف قیمت کمتری دارند اما زیبایی و تنوع طرح و نقش آنها بی نظیر است
. فرش‌های ماشینی به دلیل قیمت مناسب‌تر، نقش‌های زیبا و متنوع و همچنین کیفیت عالی سهم زیادی از بازار ایران و جهان را به خود اختصاص داده‌اند. فرش‌های ماشینی در انواع 700 شانه، 1000 شانه و 1200 شانه تولید می‌شوند. معمولاً فرش‌های 700 شانه به دلیل تنوع طرح و رنگ و هزینه مناسب‌تر نسبت به فرش‌های 1000 و 1200 شانه، پرطرفدارتر بوده و فروش بیشتری دارند.
اگر قصد خرید یک فرش ماشینی را دارید، برای اینکه مطمئن شوید چه فرشی برای شما مناسب است، باید تفاوت بین فرش‌های 700 شانه با 1000 شانه و 1200 شانه را بدانید. همچنین به مکانی که برای فرش در نظر دارید و ابعاد قالی را نیز باید توجه کنید. فرش‌های ماشینی دارای تراکم، تعداد شانه، ارتفاع خاب و ضخامت، تعداد گره و طرح و رنگ‌های متنوعی هستند که با دانستن تفاوت‌های آنها، می‌توانید بهترین انتخاب را نسبت به نیازهای خود داشته باشید.
ساختار و ساختمان فرش ماشینی
ساختار فرش ماشینی شامل بافت سه دسته نخ خاب، نخ تاب و نخ پود است.
- نخ خاب:
نخ خاب همان نخی است که در سطح فرش دیده می‌شود. جنس این نخ در فرش‌های ماشینی معمولاً اکرولیک، پلی استر یا پلی پولین است اما برای فرش‌های دستباف از نخ‌هایی از جنس پشم، کرک یا ابریشم استفاده می‌شود. در فرش‌های ماشینی نخ خاب موازی با نخ تار بافته می‌شود. در اصطلاحات قالی بافی اگر نخ خاب روی فرش باشد به آن خاب نقشه و اگر در سطح فرش ظاهر نشود به آن خاب مرده گویند.
- نخ تار یا نخ چله
نخ تار که نخ چله نیز نامیده می‌شود، نخی است که مقاومت و استحکام فرش را در جهت طول فرش افزایش می‌دهد. نخ تار معمولاً از مخلوط پنبه و پلی استر است.
- نخ پود
نخ پود مقاومت و استحکام فرش را از جهت عرض فرش افزایش می‌دهد و نگهدارنده ریشه‌های خاب در فرش می‌باشد.
تفاوت فرش 700 شانه با 1000 شانه و 1200 شانه
فرش‌های ماشینی 700 تا 1200 شانه، از نظر قیمت، تراکم، ضخامت، زیبایی، دوام و لطافت، تعداد گره، ارتفاع نخ خاب و مواد اولیه باهم متفاوت هستند. این تفاوت‌ها باعث شده است تا هریک از این فرش‌ها ویژگی‌های خاص خود را داشته باشند. در ادامه تمامی موارد وجه تمایز بین فرش‌های ماشینی را بررسی می‌کنیم:
- تفاوت فرش 700 با 1000 شانه و 1200 شانه از نظر تراکم
یک تفاوت مهم در فرش‌های 700 با 1000 شانه و 1200 شانه، میزان تراکم فرش است. هر قالی در کنار تعداد شانه دارای تراکم طولی نیز می‌باشد. تراکم طولی به تعداد گره‌هایی که در هر متر مربع از طول فرش قرار دارد گفته می‌شود. تراکم یکی از شاخصه‌های اصلی در بافت فرش‌های ماشینی بوده و هرچه میزان تراکم فرش‌های ماشینی بیشتر باشد، انسجام ریشه‌های بافته شده فرش در کنار یکدیگر نیز بیشتر خواهد بود، در نتیجه فرش از مقاومت بیشتری برخوردار است.
در فرش‌های ماشینی هرچه میزان شانه بیشتر باشد، تراکم آن نیز بیشتر می‌شود؛ مثلاً فرش 700 شانه دارای تراکم 2550 و فرش ماشینی 1000 شانه تراکم 3000 و فرش 1200 شانه نیز دارای تراکم 3600 می‌باشد.
- تفاوت فرش 700 با 1000 شانه و 1200 شانه در قیمت
قیمت فرش یکی از اصلی‌ترین ملاک‌های خریداران فرش است. عوامل مختلفی مانند تعداد شانه، مواد اولیه و نخ مصرفی، طرح و نقش و.. در قیمت فرش تأثیر گذاراست. قیمت نخ مصرفی تأثیر زیادی بر افزایش قیمت فرش دارد. هرچه نخ استفاده شده در فرش نازک‌تر باشد، فرش از لطافت بیشتری برخوردار بوده و قیمت آن نیز بیشتر می‌شود. فرش‌های 700 شانه به دلیل تعداد شانه و تراکم کمتر نسبت به فرش‌های 1000 و 1200 شانه از قیمت کمتری برخور دارند و همین موضوع سبب شده است تا فروش بیشتری نیز داشته باشند. فرش‌های 1200 شانه به دلیل وزن بیشتر و طبیعتاً مصرف بیشتر مواد اولیه و همچنین ریزبافت بودن و استفاده از طرح و نقش‌های پیچیده‌تر، نسبت به فرش‌های دیگر گران‌تر می‌باشند.
- تفاوت فرش 700 با 1000 شانه و 1200 شانه از نظر ضخامت
در فرش‌های ماشینی هرچه تعداد شانه فرش بالاتر باشد، ضخامت فرش کمتر خواهد بود. به همین ترتیب ضخامت فرش 700 شانه نسبت به فرش 1000 و 1200 شانه و فرش 1000 شانه نسبت به فرش 1200 شانه بیشتر است. ضخامت بیشتر فرش‌های 700 شانه موجب شده است تا این فرش نسبت به فرش‌های دیگر از مقاومت و ماندگاری بسیار بهتری برخوردار باشد که این مسئله یکی دیگر از دلایل فروش بیشتر فرش‌های 700 شانه است.
- تفاوت فرش 700 با 1000 شانه و 1200 شانه در زیبایی
هرچه تعداد شانه فرش بیشتر باشد، فرش ریزبافت‌تر بوده و شباهت بیشتری به فرش‌های دستبافت دارد. فرش‌های ریزبافت معمولاً طرح‌های پیچیده‌تری داشته و از زیبایی خاصی برخوردارند؛ به همین دلیل معمولاً طرح‌های فرش‌های 1200 شانه زیباتر از فرش‌های 700 و 1000 شانه هستند.
- تفاوت فرش 700 با 1000 شانه و 1200 شانه از لحاظ دوام و لطافت
هرچند جنس نخ‌هایی که در بافت فرش‌های 700 شانه، 1000 شانه و 1200 شانه استفاده می‌شود، یکسان است؛ اما دوام و لطافت فرش‌ها با یکدیگر متفاوت است. هرچه تعداد شانه فرش بیشتر باشد، دوام فرش بالاتر است؛ به همین دلیل فرش 700 شانه بیشترین دوام را نسبت به فرش‌های دیگر دارد. اما هرچه فرش ریزبافت‌تر بوده و تراکم بیشتری داشته باشد، لطافت بیشتری دارد. فرش‌های 1200 شانه بیشترین تراکم و لطافت را بین فرش‌های ماشینی دارند.
- تفاوت فرش 700 با 1000 شانه و 1200 شانه در تعداد گره
تعداد گره‌های فرش‌های ماشینی بر روی وزن فرش تاثیرگذار است؛ به قدری که تفاوت تعداد گره در فرش‌های 700 تا 1200 شانه به راحتی قابل تشخیص می‌باشد. در فرش‌های ماشینی 700 شانه در سایز 12 متری با تراکم 2550، تعداد گره‌ها 7140000 و در فرش‌های 1200 شانه با تراکم 3000، 12 میلیون می‌باشد. اما فرش‌های 700 و 1000 شانه از لحاظ تعداد گره تفاوت خاصی با یکدیگر ندارند.
- تفاوت فرش 700 با 1000 شانه و 1200 شانه در ارتفاع نخ خاب
یکی دیگر از تفاوت‌های فرش 700 با 1000 شانه و 1200 شانه ارتفاع نخ خاب فرش است. هرچه ارتفاع نخ خاب بیشتر باشد، ضخامت فرش نیز افزایش پیدا می‌کند. ارتفاع نخ خاب در فرش‌های 700 شانه 11 میلی متر و ضخامت آن از فرش‌های دیگر بیشتر است. اما ارتفاع نخ در فرش 1000 شانه 9 میلی متر و در فرش‌های 1200 شانه به دلیل تراکم بیشتر و ریزبافت بودن فرش، 8 میلی متر می‌باشد.
- تفاوت فرش 700 با 1000 شانه و 1200 شانه در مواد اولیه
جنس نخ فرش مهم‌ترین مورد از مواد اولیه‌ای است که برای بافت فرش استفاده می‌شود. نمره نخ مصرفی در فرش‌های 1200 و 1000 شانه نسبت به فرش 700 شانه بیشتر است؛ به‌طوری که نمره نخ مصرفی در فرش ماشینی 700 شانه 18 سه لا، در فرش 1000 شانه 27 سه لا و در فرش ماشینی 1200 شانه 30 سه لا می‌باشد؛ به همین دلیل است که فرش‌های 1200 شانه نسبت به فرش‌های 700 و 1000 شانه ریزبافت‌تر هستند.